Một điểm chung nổi bật của truyền thuyết nàng tiên cá là tình yêu giữa sinh vật biển và con người. Tình yêu này thường gặp trở ngại bởi sự khác biệt giữa hai thế giới, phản ánh những mâu thuẫn hiện sinh trong lòng mỗi con người – giữa bản năng và lý trí